“Een historische dag”, las ik. “We gaan nu echt het old boys network doorbreken en meer gelijke kansen voor vrouwen creëren", hoorde ik. Het is 3 december 2019 en de Tweede Kamer is eruit: er moet een verplicht vrouwenquotum komen voor de raden van commissarissen van beursgenoteerde bedrijven.
Is deze jubelstemming terecht?
Gedeeltelijk. Want het zal ongetwijfeld tot meer benoemingen van vrouwelijke bestuurders leiden. En dat willen we, vrouwen aan de top. Want dan komt alles goed! De loonkloof, de ongelijkheid op de werkvloer, de ‘deeltijddecadentie’ waar Sander Schimmelpenninck over schreef, de scheve verdeling van zorgtaken tussen man en vrouw; het komt allemaal goed.
Of toch niet?
Nee, natuurlijk niet. Dat snappen ze in Den Haag ook wel. Dus wordt er ook druk gesproken over goedkopere kinderopvang en uitgebreider vaderschapsverlof. Lees: er wordt gepraat, er wordt gepolderd en er gebeurt vrijwel niets. En wat doen we in de tussentijd? De boardrooms, heel mondjesmaat, vullen met vrouwen.
Wat ik me afvraag: waarom gaat het over de vrouwen, en niet over die boardroom? Waarom gaat het over de top, en niet over de weg er naartoe? Waarom gaat het over symptoombestrijding, en niet over de oorzaak?
Want iedereen weet; de top van de ijsberg is slechts, nou ja, de top van de ijsberg. Veel interessanter – én ingewikkelder – is het om te kijken wat er zich onder het water bevindt. Welke diepgewortelde, onbewuste opvattingen zich daar gemanifesteerd hebben in de afgelopen duizenden jaren.
Masculiene dominantie: de keerzijde
Jaren waarin de wereld grotendeels is ingericht en opgebouwd door mannen. Jaren waarin mannen de maatschappij en het bedrijfsleven hebben vormgegeven. Jaren waarin mannelijke denkmodellen en kwaliteiten de boventoon voerden. Niet zo gek dus, dat deze masculiene kwaliteiten nog steeds leidend zijn in de gemiddelde organisatie. Het gaat immers bovenal om resultaat; recht op je doel af. Focus! Initiatief nemen, grenzen verleggen. Jezelf onderscheiden! Risico nemen…
De afgelopen eeuwen was het precies deze masculiene energie die ons, laten we wel wezen, heel wat heeft gebracht. Vooruitgang. Economische vooruitgang, technologische vooruitgang. Allemaal gelukt.
Al die tijd hadden vrouwen een ondergeschikte rol. Sterker nog, te veel vrouwelijkheid werd bespot en in de kiem gesmoord. Krachtige, intuïtieve vrouwen werden als heks op de brandstapel gegooid. Dan kijk je wel uit, met je zesde zintuig.
Goed, terug naar hier en nu. Waar de discussie nog steeds gaat over gender, terwijl het zou moeten gaan over een betere balans tussen feminiene en masculiene waarden, zoals ik eerder bepleitte.
Want iedereen snapt wat de keerzijde van masculiene dominantie is. Te veel focus versmalt je blik. Te veel competitie leidt tot onethisch gedrag. Te veel risico maakt roekeloos.
Herontdekking van vrouwelijkheid
Het feminiene staat aan de andere kant en zet een holistische kijk tegenover focus. Richt zich op verbinding in plaats van competitie. Is voorzichtig en erop gericht problemen te voorkomen in plaats van op te lossen. Handelt intuïtief en denkt in de lange termijn.
Het masculiene en feminiene gaat niet over goed of fout. Beide zijn even waardevol. Het gaat ook niet per se over mannen of vrouwen. Het gaat over de juiste balans. In ieder individu, in iedere organisatie. Toch staan masculiene waarden hoger op de ranglijst dan feminiene waarden. En dat is, dames en heren, de simpele reden dat we nog altijd discussiëren over glazen plafonds danwel plakkende vloeren.
Daarom zeg ik: de hoogste tijd voor de herontdekking van vrouwelijke waarden.
Want dat diversiteit loont, begrijpen we inmiddels met z’n allen wel. Talloze onderzoeken tonen aan dat meer diversiteit leidt tot meer innovatie, betere beslissingen en meer groei. Kortom, betere resultaten. Maar zolang we vrouwelijke waarden niet erkennen en omarmen, kunnen we niet de vruchten plukken van diversiteit.
Waarden als werkwoorden
We zouden waarden moeten vertalen naar werkwoorden, betoogt goeroe Simon Sinek. De beste man heeft een goed punt. Dus om vrouwelijke waarden te herontdekken, herwaarderen én integreren in organisaties, moeten we een vertaalslag maken van deze waarden naar de praktijk. Door gedrag te koppelen aan waarden. Door naast resultaat en efficiency óók te sturen op thema’s als verbinding en duurzaamheid. Door het vastleggen van feminiene waarden in KPI’s en deze net zo belangrijk te maken als de traditionele targets. Door medewerkers - mannen én vrouwen – te leren om hun eigen vrouwelijke energie te herontdekken en te omarmen: hun intuïtie, creativiteit en vermogens om te verbinden.
Kortom, door een vrouwelijke route uit te rollen, dwars door alle kantoortuinen en boardrooms heen. Zodat het niet meer gaat om de bestemming, maar om de reis er naartoe.